Chạnh lòng- Minh Triết PK

Chạnh lòng

Dừng chân ngắm cảnh đỉnh đèo
xa xa đồng lúa quê nghèo mến yêu
làn nước mát suối trong veo
Anh lên Phố núi nắng chiều vàng hoe

Khi xưa em sợ những đèo
non cao thác vực cheo leo núi rừng
đường quanh khúc khuỷu chập chùng
Em về Phố biển nghìn trùng cách xa

Tiếc gì cũng đã phôi phai
ngại chi không nói buồn đau âm thầm
chút tình lắng đọng thâm sâu
cõi lòng tê tái lo âu vạn lần
cũng do duyên nợ số phần
Nắng Xuân ấm áp quây quần hát reo

Bao giờ Biển - Núi hết đèo
xuôi dòng sông suối anh theo về cùng
thỏa lòng mong ước vui chung
vơi đi nỗi nhớ tương phùng từ đây

Nắng mưa Phố núi vơi đầy
Vui buồn kỷ niệm tình đầu khó quên.

                        MINH TRIẾT PK

---------------------------------------------------------
Đọc thêm:

Những chuyện truyền kỳ dưới chân đèo An Khê

(ĐVO) - Dưới chân đèo An Khê vùng hạ đạo của Tây Sơn một thời là một miền đất đầy lịch sử. Ở đó mỗi tên núi, khúc sông là một câu chuyện, một truyền thuyết, một dấu tích liên quan đến người anh hùng áo vải cờ đào Quang Trung - Nguyễn Huệ.

Những chuyện truyền kỳ bí ẩn

Chúng tôi tìm tới võ sư Trần Quốc Phi Long, nhà ngay dưới chân đèo An Khê mà theo lời những người dân nơi đây thì võ sư Long là “người am hiểu” và có nhiều tài liệu về vùng đất này. Chúng tôi tìm đến nhà võ sư Trần Quốc Phi Long nằm sát chân hòn Ông Bình, thuộc xã Tây Thuận, huyện Tây Sơn (Bình Định).

Đã ở cái tuổi xưa nay hiếm, nhưng giọng nói vẫn sang sảng, động tác vẫn vô cùng nhanh nhẹn, võ sư Long cho biết: “Cách đây nhiều năm, tôi vẫn thường dẫn theo một toán học trò, cơm đùm cơm nắm, lang thang hết các ngọn núi ở đây.

Bởi vậy, không con suối, ngọn núi nào ở đây tôi không biết. Ngày trước, tôi cũng nghe chuyện Nguyễn Nhạc chôn hài cốt song thân nơi núi Ngang (dãy Hoành Sơn). Nhưng thật ra, trên núi cũng chỉ có một hòn đá dựng đứng và một khoảnh đất nhỏ bằng phẳng, kế bên có một vũng nhỏ, người dân bảo xưa là một cái giếng (?)”.

Ngọn Hoành Sơn (ranh giới xã Bình Tường và Tây Giang) trong lời võ sư Long là chốn đại địa làm thành thế long bàn ôm lấy đất Hoành Sơn. Theo lời võ sư Long cho biết, từ xưa đến nay, người ta vẫn truyền tụng rằng vào nửa cuối thế kỷ XVII, có một thầy địa lý Tàu thường qua lại nơi vùng đất này để tìm mạch đất. Nguyễn Nhạc biết và cho người theo dõi.

Khi thấy thầy địa lý trồng hai cây trúc, Nguyễn Nhạc đã cho người hoán đổi hai cây trúc ấy vì nghĩ rằng đó là hai huyệt khí mà thầy địa lý Tàu trồng thử. Khi thầy địa lý quay lại thấy hai cây trúc đều héo, bèn bỏ đi. Thấy thế, Nguyễn Nhạc liền cải táng rồi chôn cất song thân mình vào đất ấy. Nhờ vậy mà phát đế nghiệp.

Bà Nguyễn Thị Liên, người coi sóc lăng Bà Nghĩa

Tìm mộ phần của song thân Nguyễn Nhạc là chuyện gần như không thể, bởi ngay Nguyễn Ánh sau khi lên ngôi đã cất công tận lực kiếm tìm mãi mà cũng không thấy. Theo tài liệu mà chúng tôi được biết tại Bảo tàng Quang Trung (Tây Sơn, Bình Định) thì trước đây, ở làng Phú Lạc cũng từng tìm thấy tấm bia cổ và dựa vào đó mà nhiều người cho rằng ngôi mộ cổ ở Phú Lạc là mộ ông nội vua Quang Trung.

Tuy nhiên tất cả chỉ là truyền thuyết bởi chưa có một cơ sở khoa học nào chứng minh được điều đó. Nhưng người dân vùng hạ đạo này vẫn luôn chắc chắn rằng nơi đây vẫn còn ẩn giấu rất nhiều bí ẩn cùng những di tích gắn với phong trào Tây Sơn.

Phía trên Tây Sơn thượng thuộc tỉnh Gia Lai nay vẫn còn dấu tích miếu Xà. Tương truyền đây chính là nơi Nguyễn Nhạc tế rắn trước khi xuất quân xuống hạ đạo. Hay ở hòn Ông Bình, địa đầu huyện Tây Sơn hiện nay vẫn còn hang Tối Trời, cũng tương truyền là nơi Nguyễn Huệ từng cất giấu binh khí.

Chưa hết, ở hòn Trưng Sơn cũng tương truyền là nơi có mộ phần mẹ chàng Lía và chuyện Nguyễn Nhạc được trời sắc phong cho làm vua ở đây, hay hòn Kiếm Sơn là nơi Nguyễn Nhạc được trời ban kiếm… Nhưng đấy cũng chỉ là những lời truyền tụng trong nhân gian. Chúng tôi miên man nghĩ biết đâu vài ba năm nữa, khi một bí mật nào đó được phát tích, dã sử lại thành chính sử thì sao?!

Câu chuyện buồn về Hoàng hậu Ngọc Hân

Bên sông Đá Hàng, một chi lưu quan trọng của sông Kôn, trên địa phận làng Phú Mỹ (xã Bình Phú, Tây Sơn) có hòn Núi Đất. Ở đó, có một cái lăng thờ bà Nghĩa. Lăng bà Nghĩa chỉ là một ngôi nhà nhỏ, nằm sau một gò đất thấp với cây cối rậm rạp.

Chúng tôi tìm vào lăng để hiểu thêm về một địa danh tương truyền là nơi chôn cất hài cốt của ba mẹ con hoàng hậu Ngọc Hân khi nhà Nguyễn đánh Phú Xuân, tiêu diệt nhà Tây Sơn. Câu chuyện lưu truyền về lai lịch bà Nghĩa cũng có nhiều chi tiết khác nhau trong dân gian và trong cả nhiều cứ liệu lịch sử được lưu giữ lại.

Người thì nói bà Nghĩa là vợ một danh tướng Tây Sơn, sau khi nhà Tây Sơn sụp đổ, đã mang hài cốt người thân tới chôn giấu nơi đây, để khỏi bị kẻ thù khai quật. Người thì kể rằng bà vốn là con một vị quan trong triều Tây Sơn và cũng là người thân tín của Ngọc Hân hoàng hậu.

Trước khi mất, Hoàng hậu Ngọc Hân đã trăn trối lại và nhờ bà chăm sóc hai con của mình. Khi Nguyễn Ánh chiếm Phú Xuân, bà phải đưa hai người con Ngọc Hân chạy vào Quảng Nam rồi về Quy Nhơn. Tại đây, sau khi giao hai con của Hoàng hậu Ngọc Hân, lại cho một dũng tướng của nhà Tây Sơn để đưa vào vùng An Giang, bà ở lại nơi này và mất ở đây.

Trong Bảo tàng Quang Trung còn có rất nhiều tài liệu lịch sử cần được giải mã

Nhưng lại có một câu chuyện khác, đáng lưu ý hơn, kể rằng sau khi Nguyễn Ánh đánh chiếm Phú Xuân, hai người con của Ngọc Hân là công chúa Nguyễn Ngọc Bảo và hoàng tử Nguyễn Quang Đức không chạy theo kịp Nguyễn Quang Toản, nên đã dạt vào ẩn náu ở Quảng Nam, rồi bị bắt và cũng bị chém ở Phú Xuân.

Sau đó, bà Chiêu Nghi Hoàng Thái Hậu Nguyễn Thị Huyền (mẹ của công chúa Ngọc Hân) đã xin Gia Long cho lấy hài cốt ba mẹ con Ngọc Hân về táng ở làng Nành (xã Ninh Hiệp, huyện Gia Lâm, Hà Nội). Sau khi bà Chiêu Nghi mất, họ Nguyễn Đình của bà bị cáo giác là lập miếu thờ và xây lăng “ngụy hậu”.

Do vậy trong đêm, họ Nguyễn Đình phải lấy cốt ba mẹ con Ngọc Hân giao cho một người giả làm thương khách đưa đi. Vị thương khách này vào Thị Nại, rồi ngược dòng sông Côn, chôn cất ở tại làng Phú Mỹ, xã Bình Phú, tức lăng Bà Nghĩa hiện nay.

Hóa ra, những truyền tụng trên đây cũng khá trùng khớp với tư liệu lịch sử hay những ghi chép của các nhà nghiên cứu hiện được lưu giữ tại Bảo tàng Quang Trung ở Tây Sơn, Bình Định. Thế nhưng trong câu chuyện vẫn lưu truyền ở làng Hội An, huyện Chợ Mới (An Giang) thì trong cuộc truy bức trả thù của Nguyễn Ánh có một bà vợ của vua Quang Trung mang con trai chạy về quê chồng ở Bình Định tá túc, trong số đồ tế nhuyễn mang theo có lá cờ đào Tây Sơn.

Để che giấu thân phận, bà cất am tu hành. Ngày nọ, một quan nhà Tây Sơn nay theo Gia Long phát hiện ra bà, không nỡ tố cáo mà khuyên bà trốn đi xa. Bà trốn vào Nam, trú bên sông Tiền. Nay ở rạch Cái Nai thuộc huyện Chợ Mới, cũng có một chiếc lăng với ngôi mộ mà người ta cho là mộ của Ngọc Hân. Điều khiến nhiều nhà sử học đau đầu lý giải là chữ “Nghĩa” trong tên “Lăng Bà Nghĩa” liệu có phải tình cờ hay một ẩn ý nào hay không. Đó vẫn còn là một ẩn số cho đến ngày nay.   

Hiện tại, lăng Bà Nghĩa ở đây đang được một người phụ nữ tên Nguyễn Thị Liên coi sóc. Bà Liên là vợ ông Đặng Thiếp, người kế nghiệp ông nội và cha mấy đời phụng thờ lăng. Năm 1997, ông Thiếp không may qua đời.

Giờ bà Liên và con trai thứ năm Đặng Ngọc Hải hằng ngày lên mở cửa lăng, thắp nhang đèn và trồng dâu, tỉa bắp ở khu vực dưới chân Núi Đất, tối lại về nhà trong xóm. Từ đó đến nay, cứ ngày chạp mả (khoảng đầu tháng Chạp) là lại có rất nhiều người từ nhiều nơi như An Nhơn, Tuy Phước, Phú Yên… tới thắp nhang, cúng vái và làm cỏ xung quanh lăng cũng như quanh ngôi mộ. Điều đặc biệt là họ không hề dùng cuốc để rẫy mà chỉ dùng tay để nhổ.

“Trước đây thì những ngày rẫy mả, người rất đông, làm cỗ cũng lớn, cứ ba bữa chay, một bữa mặn. Nay, tuy có ít người, nhưng vẫn còn người nhớ và tìm về, chỉ làm chén cơm đĩa muối thôi!”, bà Liên nói. Năm nay đã bước qua tuổi 73, nhưng bà Liên vẫn chăm chỉ hương khói cho lăng, đến ngày lại làm kỵ đàng hoàng, với sự tín cẩn hết mực. Bà còn cho biết, người con trai thứ ba của bà, Hòa thượng Thích Thanh Hiển đang có dự định xây lại lăng, nhưng giờ vẫn chưa tiến hành được vì thiếu kinh phí.

Ông Trần Xuân Cảnh - Phó giám đốc Bảo tàng Quang Trung cho biết: “Những chuyện truyền kỳ dưới chân đèo An Khê vẫn ẩn chứa nhiều bí ẩn, thực hư khó phân giải. Sách sử Việt Nam ghi lại khá ít về nhà Tây Sơn. Tuy vậy trong dân gian rất tôn thờ nhà Tây Sơn nên chí ít nó cũng chứng tỏ rằng người anh hùng áo vải Quang Trung và Bắc cung Hoàng hậu Ngọc Hân đã sống trong niềm kính ngưỡng của người dân Bình Định!”…

Duy Hoạt – Gia Ly (Đất Việt)- ST